Uyku Apnesi nedir?
Boyunda daralma, Boğazım sıkılıyormuş gibi oluyorum, nefes almakta zorlanıyorum, geriliyorum, başım dönüyor. gibi şikayetler Uyku apnesi diye adlandırılan hastalık, birçok nedenden dolayı vücudun uyku halindeyken nefes almayı bırakması durumudur.
Uyku Apnesi neden olur?
Uyku Apnesi Nedenleri?
Bu halle alakalı geniş manalı izahlar bulunmaktadır. Fakat birincil nedenlerini addetmek gerekmekteyse; Aşırı bunalım, bitkinlik, gayri muntazam uyku saatleri, Bunalıma girmek, birtakım nedenleri takıntı halıne getirmek, Bu sıkıntılarla beraber bedenin kimyasının otomatikmen bozulması, vücutun artık saadet hormonu üretmemesi ileri tekrar bunalıma dayalı beden sinir sisteminin çok fazla hassar gerilmiş olması, kontrolsuz hareket etmesi. Söylediğimiz benzer biçimde bu rahatsızlığın meydana gelme dönemlerinde beden düzenini meydan agetirildi dizenli uğraşma gibi olmaktan belirmesi durumuyla tetiklenmesidir. Bu hastalık her yaş grubundan görüle hatırlar. Ayrıca çok fazla horlayan kişilerde da bu vaziyete rastlanabilir.
Uyku apnesi (Uyku niteliğinde bedenin soluk almayı bırakması) Nasıl anlaşılır?
Kişi tertipli uyku uyuyamaz. Uyumayı denese de gövde belirli zamanlar içinde dakikalarca soluk almayı bırakır,uyku onlarca defa tekrarlayabilir. birtakım anlarda sebepsiz olarak uyanmanıza neden olabilir. Uyandığınızda ciğerlerinize adeta torba geçirilmiş hissiyatı yaşamanıza neden olabilir, müthiş ve üzücü bir yorgunlukla uyanmanıza neden olabilir. Kalp çarpıntısına sebep olabilir. Kalp atışlarınızı duyarsınız. Kalbiniz kulağınızı içerisinde atıyormuş benzer biçimde hissettirir. bu konum fizyolojik olarak canınızı yakabilir. Kulaklarınızda çok fazla hassasiyet hali meydana gelebilir. İnce tiz sesler (bardak, tabak, kaşık, bayan, çocuk sesi şeklinde ) Uyurken belirli aralıklarda anlık uyanmalar (genellikle hatırlanmaya hatırlar bedenin müdafaa sisteminin şahsını kurtarma çabalarındandır.) öksürük benzer biçimde sayılabilir, Sosyal yaşamınızı ve iş yaşamınızı kritik manada etkileyebilir. Hatta uykudan hiç vakit uyanamamanıza neden olabilir.. Bu hastalığı yaşıyorsanız muhtemelen siz de Çene sıkma, diş gıcırdatma (Brukizm) rahatsızlı ve kılak çınlaması hastalıkları da var olan Brukizm tekrar uyku durumunda veya gün içinde kontrolsüzce çenenizi sıkmanıza sebep olabilir. Ağız sağlığınızın düzensizleşmesine ve sıhhatli çürüksüz dişlerinizi açı içinde kaybetmenize sebep olabilir. Bu vaziyet için mutlak suretle semt dişçisi değil uzmanlığı kanıtlanmış Diş doktorlarına veya ileri safalarla ilgilenen Pediontologa başvurmanız lazım olabilir.
Uykı Apnesinin iyileştirilmesi varmı dır?
Bu halden üstesinden gelebilmek için ne yapmalıyım? Uyku apnesi (Uyurken bedenin soluk almayı bıraklaması) hastalığından nasıl kurtulabilirim? Evet Bu hastalığın iyileştirilmesi vardır. En kısa vakitte profesör doktora başvurmalı ve rahatsızlık dönemimin ne aşama kritik bulunduğunun tespit edilmesini sağlamalısınız.
Hangi Branşa Başvurmalıyım? Uyku Apnesi hali hakkındaki en yakın zamanda kulak Burun Boğaz (K.B.B.) Bölümüne başvurmanızı tavsiye ederiz.
Yazımızın devamında Uyku Apnesi rahatsızlığı hikayesinde Uzman izahlarına da göz atabilirsiniz. Yüce Yaratıcı’ın acele şifalar vermesi dileğiyle büyük geçmiş olsun.
Uyku apnesi apne olarak da bilinir, uyku sırasındaki teneffüs duraklamalarından meydana gelen ve uyku düzeninin düzensizleşmesine neden olan mühim bir rahatsızlık. Uyku apnesi uykuda ambiyans akımının minimum 20 saniye müddetle düzgüsel oranının 20sine ve daha da dibine düşmesi ile tanınabilir. Uykudaki teneffüs duraklamaları neticesinde kandaki O2 dozu kısalır ve karbondioksit dozu yükselir.
Uyku apnesi sinir sistemindeki bir sorun sebebiyle uyku apnesi ya da teneffüs yollarındaki bir tıkanıklık sebebiyle uyku apnesi meydana gelebilir. Bazen de bu her 2 vaziyet beraber olmaktadır uyku apnesi. Bu rahatsızlığın değerlendirilmesinde bir tek solunumun durması apne değil bununla beraber solunumun az hale gelmesi hesaba katılmaktadır.
Yüksek gürültülü horlama, bitkinlik, çok fazla agresiflik, konsantrasyon bozukluğu, gündüz başağrısı, uykuda benzer biçimde problemler uyku apnesinin neticeleri olarak meydana gelebilir. Hastalarda, rahatsızlığın miktarına göre bu problemlerin biri, aniden daha çoğu yahut tamamı aniden gözlemlenebilir.
Bu rahatsızlık ne miktarda ciddidir?
Apne iyileştirilmesi tatbik edilen bir bebek
Çağımızın mühim hastalıklarından biri olarak biri olan uyku apnesi, tedbir alınmadığı takdirde ölümle sonuçlanabilmektedir. Hastalığın bu kadar kritik neticeleri olduğu toplum içerisinde fazlaca çok bilinmemektedir. Bu rahatsızlığa yakalanan insanların büyük bir pek çoğu rahatsızlığı farketmedikleri yahut önemsemedikleri için çoğu zaman doktora gitmemektedirler.
Solunum durmaları (apne) ya da azalmaları (hipopne) akşam içerisinde bir çok kere takrarlayabilmekte ve bunların amma velakin fazla azca bir bölümü rahatsız olan kişinin yakınları tarafınca farkedilmektedir. Bu sebeplerle ve gerektireceği neticeler yönünden uyku apnesi profesörlerce kurnaz ilerleyen bir rahatsızlık olarak değerlendirilmektedir.
Uyku apnesi acele iyileştirme arz eden dirimsel bir rahatsızlıktır. Zamanında iyileştirme edilemezse kalp krizi, nüzul, iktidarsızlık (impotans), gayri muntazam kalp atımları şeklinde problemlere neden olur. Ayrıca kazalara, iş verimsizliğine ve toplumsal sıkıntılara yol açabilen gün içi çok fazla uyku vaziyetine neden olur. Gündüz uykululuğun trafik kazalarına da yol açmış olduğu meydana getirilen çalışmalarla gösterilmiştir. Muhtemel riskler ve neticeler için aşağıdaki uyku apnesinin neticeleri kısmına bakılabilir.
Uyku apnesi kimlerde gözlemlenebilir?
Tıbben ciddî önde gelen uyku apnesinin toplum içerisindeki yaygınlığı yüksektir. Uyku apnesi her ne miktarda yetişkinlerde, baylarda, horlayanlarda, menopoza girmiş hanımlarda, ihtiyarlarda, ve kilolularda fazla sık ortaya çıkmakta ise de bu rahatsızlık veletlerde, genç hanımefendilerde ve cılız kişilerde da tesbit edilmektedir. Kısaca uyku apnesi her yaşta görülebilen bir rahatsızlıktır.
Kadınların minimum %2’sinde ve adamların %4’ünde ortaya çıkmaktadır. Bu rakamlar rahatsızlığın minimum astım ve şeker rahatsızlığı değin sık görülen bulunduğunu göstermektedir.
Çoçuklarda uyku apnesi büyük bademciğe ve geniz etine alakalı olarak gözlenebilir. Ayrıca; içki ve sigara bağımlılarında, yanlış uyku pozisyonu, çok fazla kilolularda, alt çenesi açınma geriliği gösterenlerde, boyun yüksekliği kısa olan kişilerde, alerji, anti histaminik, adale gevşetici ya da antidepresan şeklinde ilaç kullananlarda da uyku apnesi ortaya çıkma ihtimali yüksektir.
Uyku apnesinin emareleri
Uyku apnesi yaşamsal esenlik sıkıntılara yol açabilen kritik bir rahatsızlık olsa bile uyku apnesinin emarelerini rahatsız olan kişinin kendisinin farkedebilmesi fazlaca zor olsa gerek. Hasta çoğu zaman uykudaki düzgüsel bulunmayan hallerden, partneri ya da yakınlarının farketmesiyle haberdar olur.
Düzensiz teneffüs
Uyku apnesinin en mühim emaresi akşam uykusu boyunca ani teneffüs duraklamaları, oldukca gürültülü horlamalar ve iç çekmelerdir. Bu teneffüs düzensizlikleri, bir çok kişide gözlemlenen soft ve hafifçe horlamalardan farkına varır. Horlayan kişilerin büyük bölümünde bu şekil horlamalar daha fazla sırtüstü uyuma esnasında gerçekleşir. Uyku apnesinin kararı olarak meydana gelen horlamalar ise her çeşitli şekilde gerçekleşebilir. Uyku apnesi olan rahatsız, el kol hareketleri ile hasta bir halde uyumaya çalışır.
Uykuda soluğun durması
Düzensiz teneffüs bir fazla insanda hale alakalı olarak uykuya dalma, uyanma yahut düş görme esnasında gözlemlenebilir. Diğer bir yandan uyku apneli rahatsızlarda sıkça tekrar eden uzun soluklu teneffüs durmaları olmaktadır. Bu teneffüs duraklamaları uyku apnesinin en mühim emarelerinden bir tanesidir. Apneli rahatsızlarda 10 saniyeden başlamış olan teneffüs duraklamaları bir dk.’dan oldukca sürelere değin devam edebilir. Uykuları süresince saatte 10’dan oldukca tekrar eden, 10 saniyeden bir dakikaya gelin soluk durmaları ile boğulurcasına savaşım eden insanlarda uyku ve O2 eksikliği kanyaklanmaktadır. Bunların kararı olarak rahatsızlarda büyük sıkıntılara karşılaşılmaktadır.
Gündüz çok fazla uyku durumu
Gece uyku kalitesinin bozulması sebebiyle gün süresince şahsını bitkin hisseden rahatsız olanların kitap okurken veya tv izlerken uyuklamaları meydana gelebilir. Bu bilhassa vasıta kullanan rahatsız olanlar için mühimdir. Uyku apne belirtisi olan rahatsız olanların trafik ilçesi yapma ihtimali normalden 8 kat çoktur. Bu da rahatsızlarda inanılmaz aşama dermansızlığa bağlı olarak konsantre olamamaya yol açar. i,
Teşhis ve iyileştirilmesi
Uyku apnesi iyileştirmesinde tüketilen CPAP aleti
Uyku apnesi emarelerini yayınlayan ve benzeyen yakınmalara yol açan farklı uyku bozukluğu rahatsızlıkları da bulunmaktadır. Bu nedenle uyku apnesinin kararlı tanısı ve şiddetinin ölçülebilmesi laboratuvarda meydana getirilen uyku emek vermesi isminde olan meydana gelmiş bir metotla olasıdır. Uyku laboratuvarlarında “poligrafik incelem” isminde olan araştırmaların uygulanması gerekiyordur. Uyku esnasında bir oldukça parametrenin kaydedildiği “poligrafik incelem”, beyin bölgelerinin etkinlikleri, uykunun özelliği ve uyku tahribatları hakkındaki sıhhatli ve ilmi malumatlar veren çağdaş bir laboratuvar usulüdür.
Bu metotla, teneffüs hareketleri, uyku esnasında rahatsız olan kişinin O2 dozu, kalp ritmi ve EKG kayıtları yapılarak bunların gövde fonksiyonları üstündeki tesirleri incelenir.
Uyku testlerinden sonrasında elde edilmiş malumatlar değerlendirilerek uyku apnesinin hakkaten hastalığın iyileştirmeye gerekseme gösterip göstermediğine hüküm verilir. Uyku apnesi tespit edilen rahatsızlarda zaman geçirmeksizin hastalığın iyileştirmeye başlanması icap eder.
Uyku apnesinin tanısı koyulan birtakım rahatsız olanların Kulak-Burun-Boğaz profesörünün kontrolundan geçmesi profesörlerce önerilir. Apnenin nedeni gövde bilimi ile ilgili bozukluklardan kaynaklanıyorsa ameliyatsal metotlar, protez yahut seyrek de olsa ilaç iyileştirilmesi tatbik edilebilir.
Çoğu uyku apnesi vakalarının iyileştirmesinde, rahatsız olan kişinin uyku sırasındaki solunumuna destek olan teçhizatlar tüketilir. Bu eletronik aletlerden birkaçı şunlardır:
Özellikle tıkayıcı apnenin en etken iyileştirilmesi CPAP (Continious Positive Airway Pressure)(Sürekli Pozitif Hava Yolu Basıncı) aletinin uygulanmasıyla olur. Bu elektronik aleti kullanılmasındaki gaye rahatsız olan kişiye devamlı ve durağan(durgun) olarak ambiyans tazyiki tatbik ederek uyku esnasında kapanmakta olan üst ambiyans yollarını aleni tutmaktır. CPAP aleti rahatsız olan kişinin burnuna yerleştirilen yahut burun ve ağızı tamamıyla içerisine bölge, soft silikon bir maske ve bunu alete birleştiren hortumdan meydana gelmektedir. Hafif ve orta şiddetli vakaların iyileştirmesinde tüketilen bu elektronik aleti pozitif yönde tesiri birkaç gün içerisinde ortaya çıkar.
Tıkayıcı uyku apnesinin daha fazla ağır olan olaylarında hem soluk elde etme bununla birlikte soluk verme durumlarına göre hususi olarak ambiyans basıncını ayarlayan BIPAP® (Bi-level Positive Airway Pressure) yahut VPAP™ (Variable Positive Airway Pressure) elektronik aletleri tüketilir. Bu teçhizatlar sentetik uyku apnesinin hafifçe vakalarının iyileştirmesinde de başarı göstermiş neticeler vermektedirler.
Bileşik ve merkezi tipteki uyku apnesi iyileştirmesinde, bilhassa hali ağır olan rahatsızlarda, uyku esnasında soluk alış verişi muhtelif farklı yöntemlerle tertip eden APAP (Automatic Positive Airway Pressure), xPAP ST (Spontaneous Time) yahut ASV (Adaptive servo-ventilation) elektronik aletleri tüketilmektedir.
Uyku apnesinin türleri
Uyku apnesinin 3 esas çeşidi mevcuttur. Tıkayıcı tarzda olan, merkezi şu demek oluyor ki beyindeki teneffüs merkezine bağlı olan ve bu ikisinin bileşiği. Araştırmalara göre ortalama rahatsız olanların %84’ünde tıkayıcı uyku apnesi, %1’inde merkezi uyku apnesi ve %15’inde sentetik uyku apnesi görünmektedir.
Tıkayıcı uyku apnesi (Obstructive apnea)
Tıkayıcı tipte uyku apnesi boğazdaki kasların ambiyansın geçeceği çevresi kapatacak halde kendini salması neticesinde kaynaklanır. Bu kaslar soft damağa, ufak dile, yutağa ve dile aittir. Bu kaslar gevşediğinde soluk elde etme esnasında ambiyans yolu daralır ve bir müddet için teneffüs durur. Bunun neticesinde kandaki O2 dozu kısalır, beyin bu azalmayı algılar ve uyku derinliğini düşürerek veya kişiyi uyandırarak ambiyans yolunun yine açılmasını sağlamaya çalışır. Uyku derinliğinin azalmasını takiben birtakım insanlarda bir 2 kısa soluk elde etme ile, birtakım insanlarda ise şiddetli horlama ve yutkunma sesleri ile teneffüs yine başlatılır. Bu derecede uyku apnesi meydana geldiğinde derin uykuya geçmek hiç olası olmaz, fert tüm uykusunu teneffüs gayreti içerisinde geçirir ve sabah uyuma gereksinimi duyar. Uyku apnesi olan bireyler çoğu zaman uykularının bölündüğünün bilincinde değildir ve iyi uyuduklarını zannederler.
Merkezi uyku apnesi (Central apnea)
Merkezi tipte uyku apnesi oldukça daha fazla ender ortaya çıkar ve beyinin solunumu denetim eden adelelere istikametli sinyaller göndermemesi cevabında görülür. Kanda karbondiositin birikmesi ve O2’nin az hale gelmesi neticesinde fert uyanır. Merkezi tipte uyku apnesi olan rahatsız olanlar uyanma dönemlerini tıkayıcı uyku apnesi olan insanlara göre daha çok hatırlarlar.
Bileşik uyku apnesi (Complex-mixed apnea)
Bileşik uyku apnesi olan rahatsızlarda apne evvel tıkayıcı uyku apnesi emareleri göstermektedir. Hasta saatte ortalama 20 ile 30 arası tıkanma yaşar. Tıkayıcı tipteki apnenin iyileştirmesinden sonrasında rahatsızlık merkezi uyku apnesi emarelerini fazla bariz olarak gösterir. Bir diğer söylemle, tıkayıcı tipteki uyku apnesinde tatbik edilen teneffüs yoluna basınçlı ambiyans veren iyileştirme metodu CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) sentetik uyku apnesini tamamen iyileştirme edememektedir. CPAP aleti ile tedavilerine başlanılan rahatsızlarda tıkanmalar kesilse de uykularında muntazam soluk alamama sorunları sürmekte bu kez merkezi uyku apnesinin emarelerini göstermektedirler.
Bu apne türü uzun senelerdir gözlenmekte ise de son senelerde profesörler tarafında ayrı bir cins olarak kategorize edilmiştir.
Uyku apnesinin neticeleri
Yüksek kan basıncı: Uyku apnesi yüksek kan basıncı için yalnız başına hür bir riziko faktörüdür.
Gürültülü horlama: Üst teneffüs yolunun çoğu zaman dil arkasındaki bölgede daralması kararı, daralma ile orantılı olarak horlama çoğalır. Her horlayan kişide uyku apnesi yoktur ama horlama gayri muntazam, ara sıra da teneffüs güçlüğü ile beraber olmaktaysa kişide apne olma riski bulunmaktadır ve profesör görüşü kesinlikle alınmalıdır.
Kalp genişlemesi ve kalp atımında düzensizlikler: Özellikle artan yaşlarda kalp ritmindeki düzensizlikler ani kalp durmalarına da sebep olarak, uykuda ani ölümlere neden olmaktadır.
Sık idrara çıkma
Uykuda çok fazla terleme
Uykusuzluk ve ağzı tatsız uyku
Sabahları bitkin kalkma, gün içerisinde bitkinlik durumu ve uyuklama: Hastalarda bitkinlik tüm gün sürmekte, rahatsız olanların genellikle fırsat buldukça uyumakta veya uyuklamaktadır. İleri ölçüde uyku apnesi olan rahatsız olanların trafikte al ışıkta kısa zamanlı uyukladıkları rapor edilmiştir.
Aşırı ve süratli kilo elde etme: Uyku apnesine alakalı olarak geceboyu tam dinlenemeyen insanların gün içerisinde metabolizmaları çok yavaşlar. Bu da rahatsız olanların fazla azca enerji masraflarına ve kilo almalarına neden olur. Uyku apnesi olan rahatsız olanlar kilo vermekte oldukça zorluk çekerler.
Konsantrasyon güçlüğü: Gündüz uykulu olma halinin ve konsantrasyon yoksulluğunun trafik ve iş kazalarına da yol açmış olduğu meydana getirilen çalışmalarla gösterilmiştir.
Depresyon ve alışkanlık tahribatları
Cinsel isteksizlik, kifayetsizlik, testosteron hormonunun az hale gelmesi ve buna alakalı olarak kemik erimesi
Sabah baş sızısı ve ağız kuruluğu
Mide yanması
Çocuklarda hiperaktivite
İnsülin dayanımı: Uyku apnesi olan rahatsız olanlar diyabet geliştirmeye daha da yatkındırlar.
Felç ve kalp krizi oranları bu rahatsızlarda fazla yüksektir. Uzun evrede bu rahatsızlık, kalp krizi, beyin ve damar tıkanıkları kararı felçler benzer biçimde kritik sorunlara yol açmakdadır.
Pulmoner yüksek kan basıncı: Bu rahatsızlarda akciğer damarlarında da yüksek tazyik meydana gelebilir.
Kaliteli uykunun ehemmiyeti
Uyuklayan İnsanlar
Canlıların olmazsa olmaz gereksinim duyduğu uyku, beyin gözeneklerinin gövde sisteminin tertipli faaliyet göstermesini sağlayabilmesi için lüzumlu olan dirimsel bir faz olarak bilinebilir. İyi bir uyku alındığının birincil ölçüsü gündüz sıhhatli uyanmak ve bireyin kendini gün içerisinde zinde hissetmesidir.
Uyku apnesi teneffüs düzensizliklerine, bu düzensizlikler de bireyin akşam süresince ara ara kısmi bazı zamanlar de tamamıyla uyanmasına neden olur. Bu yarı veya tam akıllılık vaziyetleri rahatsız olan kişinin derin ve akıcı uyku uyumasını önlemekte bu da uykunun standardını bozmaktadır. Gece boyu yaşanmış olan akıllılık vaziyetleri bazı zamanlar rahatsız tarafınca farkedilebilir. Bu vaziyette rahatsız akşam az aralıklarla uyanma, idarara çıkma ya da uyku düzensizliği yakınması ile doktora başvurmaktadır. Bazen de akşam içerisinde teneffüs düzensizliklerinin ortaya çıkardığı uyanıklıklar oldukca kısa devam etmekte, 5-10 saniye devam eden bu uyanıklıklar rahatsız tarafınca farkedilmemekte, bu kere de rahatsız bitkinlik ve sabah uykululuk yakınması ile doktora başvurmaktadır.
Hasta bilhassa tıkayıcı uyku apnesi niteliğinde her teneffüs durmasının arkasından 5-10 saniye müddetle uyanmakta, fazlaca yani yalnızca uyanarak teneffüs durmasını sonlandırabilmektedir. Bu kısa zamanlı uyanıklıklar rahatsız tarafınca hissedilmemekte, uyku daimilik kazanmadığından uykunun aslolan dinlendirici olan ağır uyku dönemlerine ulaşılması olası meydana gelmemektedir. Böylece rahatsız bilincinde olmadan kalitesiz, yüzeyel ve kısa zamanlı uyanıklıklarla bölünmüş bir uyku uyumaktadır.
Hastanın akşam süresince birkaç defa, bazı zamanlar fazla sık sidik yapma gereksinimi duyması, akşam süresince çok fazla terlemesi ve gündüz kalktığında şahsını bitkin ve uykulu algılaması akşam boyu almış olduğu kalitesiz uykunun göstergesidir. Yorgunluk tüm gün sürmekte, rahatsız olanların bir çok sabah fırsat buldukça uyumakta yahut uyuklamaktadır. Tüm bunlar rahatsız olanların gün boyunca verimliliklerinin düşmesine, isteksiz, gerilmiş ve zorlu olmalarına neden olur..
